آنچه باید درباره بیماری پارکینسون بدانیم
![](https://img9.irna.ir/d/r2/2020/09/30/4/157648532.jpg)
بیماری پارکینسون وضعیتی است که منجر به مشکلاتی در حرکت، خواب، سلامت روان و غیره میشود. هیچ درمان کاملی تا کنون برای آن ابداع نشده است اما داروها و درمانهایی برای کاهش علائم آن مانند لرزش، مشکل در صحبت کردن و انقباضات دردناک عضلانی وجود دارد.
این بیماری یکی از شایعترین اختلالات سیستم عصبی به حساب میآید که نخستین بار از سوی دانشمند بریتانیایی، جیمز پارکینسون در سال ۱۸۱۷ میلادی توصیف شد و نام وی روی این بیماری قرار گرفت.
در پارکینسون که یک بیماری پیشرونده مزمن است افراد، مبتلا به لرزش در اندامها و کندی حرکت میشوند. در ادامه روند بیماری، مبتلایان ممکن است دچار اختلالات حافظه و تغییر رفتاری شوند. این در شرایطی است که مشکلات روان از جمله استرس و افسردگی نیز در مبتلایان بسیار شایع است و حدود یک سوم این افراد با دیابت دست و پنجه نرم میکنند.
دکتر آدیتیا گوپتا، جراح مغز و اعصاب در این باره میگوید: این بیماری زمانی رخ میدهد که سلولهای عصبی در مغز به ویژه در بخش توده سیاه به تدریج از کار میافتند یا میمیرند. این سلولها دوپامین تولید میکنند که یک انتقالدهنده عصبی ضروری برای هماهنگی حرکات بدن است. با کاهش سطح دوپامین، افراد مبتلا به پارکینسون دچار لرزش، سفتی، کندی حرکت و اختلال در تعادل و هماهنگی اجزای بدن میشوند.
علت دقیق بیماری پارکینسون هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که عامل ژنتیکی میتواند در ابتلا به آن نقش داشته باشد.
سن نیز یک عامل خطر مهم در پیدایش این بیماری است. پارکینسون عموما برای سنین پس از ۶۰ سال مشاهده میشود اما بر اساس آمارها حدود ۵ تا ۱۰ درصد افراد حتی پیش از ۵۰ سالگی هم به این بیماری مبتلا میشوند. در اروپا تخمین زده میشود بین ۱ تا ۲ درصد از افراد بالای ۶۵ سال مبتلا به بیماری پارکینسون باشند.
چه عواملی می توانند علائم پارکینسون را تشدید کنند؟
در صورت ابتلا به پارکینسون، مواردی وجود دارند که میتوانند این بیماری را بدتر کنند. این عوامل عبارتند از:
۱. استرس: واکنش طبیعی بدن به استرس شامل افزایش تنش عضلانی و بالا رفتن ضربان قلب است که میتواند باعث تشدید لرزش و سفتی عضلات در افراد مبتلا به بیماری پارکینسون شود.
تکنیکهای مدیریت استرس مانند تمرکز حواس، مدیتیشن و تمرینهای تمدد اعصاب میتوانند با تقویت و آرام کردن سیستم عصبی به کاهش این اثرات کمک کنند.
۲. کمخوابی: خواب ناکافی یا بیکیفیت، ریتم طبیعی بدن را مختل میکند و منجر به افزایش خستگی و بدتر شدن علائم حرکتی در افراد مبتلا به بیماری پارکینسون میشود. فراهم کردن زمینه خواب خوب و رسیدگی به اختلالات خواب با کمک پزشک برای مدیریت علائم پارکینسون بسیار مهم است.
۳. بیماری یا عفونت: هر گونه بیماری یا عفونت میتواند استرس بیشتری را بر بدن وارد کند و منجر به بدتر شدن موقت علائم پارکینسون شود. برای افراد مبتلا به بیماری پارکینسون مهم است که به سرعت به هر گونه بیماری یا عفونت رسیدگی کنند و مراقب حفظ سلامت کلی خود باشند.
۴. زمان یا دُز دارو: زمان و دز مناسب داروها برای مدیریت موثر علائم پارکینسون ضروری است. اگر داروها طبق دستور مصرف نشوند در کنترل علائم ممکن است نوسان رخ دهد.
۵. تغذیه نامناسب: سوءتغذیه یا کمآبی می تواند بر جذب دارو و سلامت کلی تأثیر بگذارد و به طور بالقوه علائم پارکینسون را بدتر کند. حفظ یک رژیم غذایی متعادل متشکل از غذاهای مغذی میتواند موثر باشد و اثربخشی داروهای پارکینسون را افزایش دهد.
۶. عدم تحرک: فقدان فعالیت بدنی میتواند به سفتی و ضعف عضلانی و بدتر شدن علائم حرکتی کمک کند. این در حالی است که ورزش منظم و حرکات کششی میتواند به بهبود تحرک، تعادل و عملکرد کلی بدن کمک کند. ترشح اندورفین در نتیجه ورزش نیز میتواند به کاهش علائم افسردگی و اضطراب یاری برساند.
۷. داروهای خاص: برخی داروهای خاص مانند داروهای ضد روانپریشی، ضد تهوع و ضد افسردگی میتوانند با سطح دوپامین تداخل کرده یا علائم حرکتی را تشدید کنند.
نشانههای هشدار دهنده ابتلا به پارکینسون
تشخیص بیماری پارکینسون برای افراد عادی سخت است، اما علائم هشدار دهندهای وجود دارند که ممکن است سرنخهای اولیهای را در مورد احتمال ابتلا به این بیماری ارائه دهند.
متخصصان تاکید دارند که آگاهی از علائم بیماری پارکینسون ضروری است در حالیکه باید به این موضوع توجه داشت مشاهده هر یک از این علائم به معنای وجود بیماری نیست.
لرزش در انگشتها، دستها یا چانه می تواند نشان دهنده بیماری پارکینسون باشد، اگرچه ممکن است عارضه جانبی استرس، آسیب دیدگی، مصرف نوعی دارو یا ورزش زیاد نیز باشد.
همچنین بیماری پارکینسون میتواند باعث تغییر در دست خط شده و باعث میشود دست خط بیمار کوچکتر و فشردهتر شود.
افراد مبتلا به بیماری پارکینسون ممکن است حس سقوط حین خواب را تجربه کنند. حس سقوط حین خواب حرکت غیرارادی عضلات است که معمولا بیشتر در دقایق اولیه خواب رخ میدهد و باعث بیداری ناگهانی فرد میشود و شبیه به حس سقوط یا افتادن است.
حس بویایی نیز ممکن است تحت تاثیر این بیماری قرار گیرد اگرچه ویروسها از جمله سرماخوردگی، آنفلوآنزا و کووید-۱۹ نیز میتوانند بر حس بویایی تاثیر بگذارند.
یکی دیگر از علائم احتمالی پارکینسون احساس سفتی در بدن، بازوها و پاهاست. بازوهای فرد ممکن است به شکل معمولی تکان نخورند یا ممکن است فرد احساس کند پاهایش به زمین چسبیدهاند. برخی از انواع بیماریهای دیگر مانند آرتریت ممکن است باعث سفتی بدن شوند.
تغییر در صدا ممکن است نشانه پارکینسون باشد.
علامت دیگر تغییر در چهره فرد است که ممکن جدی یا افسرده به نظر آید اما با خلق و خوی او مطابقت ندارد.
یبوست، سرگیجه یا غش و خم شدگی یا قوز کردن هنگام ایستادن از علائم دیگر ابتلا به این بیماری به حساب میآیند.
متخصصان به افراد توصیه میکنند در صورت مشاهده بیش از یکی از این علائم به پزشک مراجعه کرده و با او در مورد احتمال ابتلا به بیماری پارکینسون مشورت کنند.
تشخیص زودتر پارکینسون با بررسی صدای افراد
محققان "دانشگاه آریزونا" آمریکا در یافتههایشان اظهار کردهاند بررسی ارتباط میان ژن پارکینسون و مشکلات صوتی میتواند به تشخیص زودهنگام این بیماری در افراد بیانجامد.
بیماری پارکینسون یک اختلال مغزی است که بر حرکت افراد مبتلا تاثیر میگذارد. علائم بیماری پارکینسون معمولا به تدریج شروع میشود و با گذشت زمان بدتر میشود. این بیماری حدود ۵۰ درصد بیشتر از زنان، مردان را تحت تاثیر قرار میدهد. علل بیماری نیز شامل ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. بیماری پارکینسون بیشتر به دلیل علائم مربوط به حرکت مانند لرزش اندام که در فرد ایجاد میشود، شناخته شده است.
محققان آمریکایی اظهار کردهاند بررسی ارتباط میان ژن پارکینسون و مشکلات صوتی میتواند سبب تشخیص زودهنگام این بیماری شود.
یکی دیگر از مواردی که افراد مبتلا به این بیماری دچار آن میشوند این است که این بیماری مانع تولید صوت میشود و به همین دلیل افراد مبتلا به این بیماری گاها یک صدای ملایم و یکنواختی دارند. تحقیقات نشان داده است که این علائم اغلب در مراحل اولیه بیماری(گاهی چند دهه قبل از علائم مرتبط با حرکت) ظاهر میشوند.
تحقیقات جدید انجام شده توسط دانشمندان علوم اعصاب دانشگاه آریزونا نشان میدهد که یک ژن خاص که معمولا با پارکینسون مرتبط است ممکن است از دلایل مربوط به این صدا باشد و نتایج این مطالعه میتواند به تشخیص و درمان زودهنگام بیماران پارکینسون کمک کند.
این تحقیق در آزمایشگاه "جولی ای میلر"، استادیار علوم اعصاب و علوم گفتار، زبان و شنوایی در دانشگاه آریزونا انجام شد.
میلر در رابطه با این مطالعه گفت: ما در درک این مسئله مشکل داریم و نمیدانیم این بیماری چگونه بر نواحی تولید صدا در مغز تاثیر میگذارد و بنابراین درک بهتر این موضوع واقعا فرصتی برای مداخله زودهنگام و ارائه درمانهای بهتر است.
برای بررسی هرگونه ارتباط بین تغییرات صوتی و ژن مرتبط با پارکینسون معروف به "آلفا - سینوکلئین"محققان به بررسی سهره راه راه یا سهره گورخری )پرنده آوازخوان بومی استرالیا) پرداختند.
"سزار ای مدینا" از محققان این مطالعه گفت که پرندگان به دلایل متعددی الگوی ایده آلی برای مسیرهای گفتار و صدای انسان هستند. این سهرههای راه راه، آوازهای خود را از پرندگان نر مسنتر یاد میگیرند و این روش دقیقا همانند همان روشی است که در انسانها دیده میشود چرا که نوزادان انسان با گوش دادن به صحبتهای والدین خود صحبت کردن را فرا میگیرند. بخشی از مغز سهره راه راه که با گفتار و زبان سروکار دارد نیز بسیار شبیه به مغز انسان سازماندهی شده است.
محققان این مطالعه بیان کردند شباهتهای دیده شده در رفتار، آناتومی و ژنتیک این پرندگان به ما امکان میدهد تا بتوانیم از سهرههای راه راه به عنوان الگویی مناسب برای بررسی گفتار و صدای انسان استفاده کنیم.
محققان برای اینکه ببینند آلفا سینوکلئین چگونه بر تولید آواز در پرندگان تاثیر میگذارد، ابتدا از آهنگهای ضبط شده آنها استفاده کردند. آنها سپس یک نسخه از ژن را به برخی از پرندگان تزریق کردند. به سایر پرندگان این ژن داده نشد تا محققان بتوانند نتایج را با هم مقایسه کنند. تمام آوازهای پرندگان بلافاصله پس از تزریق ژن و سپس یک، دو و سه ماه بعد دوباره ضبط شد.
محققان از یک نرمافزار رایانهای برای تجزیه و تحلیل و مقایسه ویژگیهای صوتی آهنگها در طول زمان مطالعه استفاده کردند و زیر و بمی، دامنه و مدت آهنگها را برای تعیین اینکه آیا و چه زمانی تولید صدای پرندگان تغییر کرده است، بررسی کردند.
یافتههای اولیه نشان داد که آلفا سینوکلئین بر تولید آهنگ تاثیر میگذارد. پرندگان دارای ژن پس از کمتر از دو ماه آواز خواندند و سه ماه پس از دریافت ژن در شروع یک جلسه آواز، کمتر آواز خواندند. صداها نیز ملایمتر و کوتاهتر بودند و این همانند علائمی بود که در بیماران انسانی دیده میشد.
برای تعیین اینکه آیا تغییرات روی گفتار با تغییرات در مغز مرتبط است یا خیر، محققان بخشی از مغز به نام ناحیهX (Area X) را مورد بررسی قرار دادند. آنها دریافتند که سطوح بالاتری از پروتئین آلفا سینوکلئین در ناحیه X وجود دارد و این نکته به آنها کمک میکند تا مشخص کنند که این ژن در واقع باعث ایجاد تغییراتی در مغز شده که به تغییراتی در تولید صدا منجر شده است.
او افزود که این ارتباط در تحقیقات قبلی پارکینسون پیشبینی شده بود اما قطعی مشخص نشده بود. به گفته میلر، گام بعدی کشف چگونگی اعمال این یافتهها بر روی دادههای انسانی است.
یافتههای این مطالعه در مجله "PLOS ONE" منتشر شد.
![](https://emgclinic.ir/wp-content/uploads/2024/07/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%86%D8%B3%D9%88%D9%86-1030x690.jpg)
علائم و نشانههای پارکینسون
طبق گزارش انجمن بیماری پارکینسون ایالات متحده، حدود یک میلیون نفر در این کشور و بیش از ۱۰ میلیون نفر در سراسر جهان به بیماری پارکینسون دچار هستند.
بیماری پارکینسون اختلال پیشرونده سیستم عصبی است که بر قدرت حرکتی بیمار تاثیر می گذارد. علائم و نشانه های این بیماری برای هر فرد می تواند متفاوت باشد. همچنین ممکن است علائم اولیه خفیف باشد و مورد توجه قرار نگیرد.
علائم بیماری پارکینسون اغلب از یک طرف بدن شروع می شود و حتی پس از شروع علائم در هر دو سمت معمولا در آن طرف بدن با شدت بیشتری باقی می ماند.
برخی علائم و نشانه های بیماری پارکینسون عبارتند از:
لرزش: لرزش معمولا از پا، دست یا انگشتان شروع می شود. ممکن است دست بیمار در حالت استراحت نیز بلرزد.
آهسته تر شدن سرعت حرکت: با گذشت زمان، ممکن است بیماری پارکینسون حرکت فرد را کند سازد و انجام کارهای ساده را برای بیمار دشوار و وقت گیر کند. ممکن است هنگام راه رفتن قدم های فرد کوتاه تر شوند، بلند شدن از روی صندلی سخت باشد و هنگام راه رفتن پاهای خود را روی زمین بکشد.
سفت و سخت شدن ماهیچه ها: سفتی عضلات ممکن است در هر قسمتی از بدن رخ دهد. سفت شدن ماهیچه ها می تواند دردناک باشد و دامنه حرکتی فرد را محدود کند.
تغییر در وضعیت اندامها و اختلال در تعادل: وضعیت بدن ممکن است خمیده شود یا فرد برای حفظ تعادل مشکل داشته باشد.
تغییر در نوشتن: ممکن است نوشتن برای بیمار سخت شود.
به گزارش مدیکال اکسپرس، هیچ درمانی برای بیماری پارکینسون وجود ندارد، اما داروها اغلب به طور چشمگیری به کنترل علائم کمک می کنند. بیمار مبتلا به پارکینسون باید با پزشک متخصص همکاری کند تا به یک برنامه درمانی مناسب که علائم را به بیشترین میزان تسکین داده و کمترین عوارض جانبی را داشته باشد، دست پیدا کرد. در موارد پیشرفته تر، ممکن است جراحی توصیه شود.
مهمترین نشانههای ابتلا به پارکینسون
متخصص مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ضمن تشریح مهمترین نشانههای ابتلا به پارکینسون، گفت: علت ابتلا به بیماری پارکینسون ناشناخته است اما، عوامل محیطی یا ژنتیکی در ابتلا به این بیماری بیتاثیر نیست.
دکتر فرزاد اشرافی درباره ماهیت بیماری پارکینسون، به ایسنا گفت: این بیماری، بیماری تخریب کننده مغز است و بعد از آلزایمر دومین علت شایع بیماری مغز به حساب میآید.
وی با اشاره به افزایش سن امید به زندگی در جامعه، خاطرنشان کرد: از این رو آمار شیوع این بیماری رو به افزایش است.
اشرافی با تاکید بر اینکه نشانههای پارکینسون معمولا بعد از ۶۰ سالگی مشخص میشود، از نشانههای متداول آن به لرزشی که از یک سمت بدن شروع میشود اشاره کرد.
این متخصص مغز و اعصاب با بابیان اینکه کندی حرکات، سفتی اندامها و یا مفاصل از دیگر نشانههای ابتلا به پارکینسون است، تصریح کرد: برخی مواقع سفتی در اندامها به شکلی است که با آرتریت و یا التهاب مفصل اشتباه گرفته میشود، در این موارد گاهی ایجاد درد تشخیص پارکینسون را دشوار یا به تعویق میاندازد.
لرزش، کندی حرکات و سفتی اندام از مهمترین نشانههای ابتلا به پارکینسون است که این عضو هیئت علمی دانشگاه به آن اشاره کرد و افزود: مشخصا فردی که دچار سفتی اندام است معمولا با نشانههای دیگری مثل بیخوابی، درد مفاصل و حتی یبوست مواجه میشود.
وی با تاکید بر اینکه علت ابتلا به بیماری پارکینسون ناشناخته است، ادامه داد: عوامل محیطی و یا ژنتیکی در ابتلا به این بیماری بیتاثیر نیست؛ به این شکل که اگر فردی دچار پارکینسون باشد امکان اینکه فردی دیگری در همان خانواده به این بیماری مبتلا شود ۱۵ درصد است.
او درباره علل محیطی ابتلا به پارکینسون نیز توضیح داد: مسمومیت با حشرهکشها و یا سموم دفع آفات نباتی میتواند از نظر محیطی فرد را مبتلا کند و یا مسمومیت با برخی از فلزات سنگین، الکل اتیلیک، منوکسیدکربن نیز احتمال ابتلا به پارکینسون را افزایش میدهد.
اشرافی با بیان اینکه پارکینسون لزوما با لرزش همراه نیست، ادامه داد: مبتلایان به پارکینسون اختلالات غیرحرکتی هم دارند، این افراد معمولا دچار افت فشارخون میشوند.
وی با بیان اینکه بیماری پارکینسون بیماری پیشرونده است، ادامه داد: بر اساس شرایط بیمار دارو درمانی آغاز میشود، ضمن اینکه افرادی که به صورت خودسرانه از دارو خصوصا داروهای روان استفاده میکنند، بیش از سایرین مستعد ابتلا به این بیماری هستند.
بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، وی با اشاره به اینکه علائم در پارکینسون در هر فرد تا فرد دیگر تغییر دارد، تاکید کرد: درمان این بیماری نیز فردی است.
چند ورزش فوقالعاده برای بیماران مبتلا به پارکینسون
ورزش و حرکات اصلاحی میتواند به بهبود علائم و کیفیت زندگی افراد مبتلا به پارکینسون کمک کند.
در سالمندی، بیماریهای زیادی ممکن است گریبانگیر افراد مسن و سالخورده شود، یکی از این بیماریها، پارکینسون است و علاوه بر چالشهایی که برای خود سالمند ایجاد میکند، برای خانواده او نیز مشکلساز میشود.
ورزش و برخی حرکات اصلاحی میتواند به بهبود این علائم و کیفیت زندگی افراد مبتلا به پارکینسون کمک کند؛ علائم این بیماری به تدریج خود را نشان میدهند و در صورتی که درمان نشوند، بیماری پیشرفت کرده و علائم آن افزایش مییابد به گونهای که در حالتهای پیشرفته بیماری، فرد مشکلات خواب، مشکلات حافظه، خستگی، افسردگی و تغییرات ذهنی و رفتاری را تجربه خواهد کرد. این بیماری در بین افراد سالخورده و سالمند شایع است و از هر ۱۰۰ نفر با سن بالای ۶۰ سال یک نفر دچار پارکینسون میشود.
ورزش برای بیماران پارکینسون
یکی از موثرترین راه حلهای بهبود پارکینسون انجام حرکات ورزشی است. این حرکات تمرینات اصلاحی هستند که با انجام دادن آن ها به صورت مرتب و در خانه میتوانید به بهبود بیماری پارکینسون کمک کنید. محققان اثبات کردهاند که ورزش از چند جنبه به کنترل علائم این بیماری کمک میکند. هنگام ورزش کردن دو تغییر عصبی خاص در بدن اتفاق میافتد که گمان میرود تاثیرگذاری بر کاهش علائم پارکینسون ناشی از این دو تغییر عصبی است.
بر اساس این مطلب که از سوی علی شعبانی فرد، متخصص حرکات اصلاحی تهیه شده و از سوی فدراسیون پزشکی ورزشی در اختیار ایسنا قرار گرفته، آمده است :با ورزش کردن میزان دوپامین در بدن افزایش مییابد؛ دوپامین در کاهش احساس درد و خلق و خوی بیمار تاثیر میگذارد و دومین عامل تاثیرگذار بر بیماری پارکینسون پس از ورزش کردن، این است که حرکات ارادی کنترل می شود. این دو تغییر باعث بهبود یافتن تعادل، کاهش خطر سقوط، افزایش کیفیت راه رفتن، افزایش عملکرد شناختی، کاهش اختلالات خواب و افزایش کیفیت زندگی میشود.
تعدادی از ورزش های مناسب برای بیماران پارکینسون
پیادهروی: پیادهروی یک ورزش برای هماهنگی موثر عضلات است که می تواند با سرعتی مناسب برای سالمندان مبتلا به پارکینسون انجام شود. پیاده روی همچنین به هماهنگی قسمت های مختلفی از جمله تقویت عضلات پاها و ران ها، افزایش گردش خون در پاها، تقویت عضلات تنه، عضلات مرکزی و پایین کمرو ستون فقرات که ثبات بدن را حفظ می کنند، کمک می کند.
ورزشهای قدرتی: همچنین ورزش های قدرتی به افراد مسن مبتلا به پارکینسون کمک میکند تا توده عضلانی مورد نیاز برای هماهنگی و تعادل را حفظ کنند که در ادامه به چند حرکت قدرتی اشاره شده است.
اسکوات :یک حرکت قدرتی عالی برای عضلات پا و هسته است که تاثیر بسیار خوبی برای بیماران پارکینسون دارد. برای انجام اسکوات، بایستید و پاهای خود را به اندازه عرض شانه باز کنید. دستان خود را روی شانه های خود قرار دهید و به آرامی باسن خود را به سمت پایین بکشید تا ران های شما موازی با زمین قرار گیرند. سپس به آرامی به حالت ایستاده برگردید.
پل: یک حرکت قدرتی عالی برای عضلات هسته است. برای انجام پل به پشت دراز بکشید و زانوهای خود را خم کنید. پاهای خود را به اندازه عرض شانه باز کنید و کف پاهای خود را روی زمین قرار دهید. دستان خود را کنار بدن خود قرار دهید و به آرامی باسن خود را از زمین بلند کنید تا بدن شما یک خط مستقیم از سر تا زانو تشکیل دهد. سپس به آرامی به حالت اولیه برگردید.
حرکت چرخشی تنه :یک حرکت هماهنگی عالی برای عضلات هسته است. برای انجام حرکت چرخشی تنه، بایستید و پاهای خود را به اندازه عرض شانه باز کنید. دستان خود را در جلوی سینه خود گره بزنید و به آرامی به سمت راست بچرخانید تا شانه چپ شما به سمت جلو قرار گیرد. سپس به آرامی به حالت اولیه برگردید و این کار را در سمت دیگر تکرار کنید.
ورزش های تعادلی: سالمندان مبتلا به پارکینسون اغلب در تعادل دچار مشکل میشوند. حالتهای ورزش تعادلی مانند تک پا، ورزشهای نشسته و بالا آوردن پشت پا، تنها برخی از ورزش های مناسب پارکینسون هستند که سالمندان مبتلا به پارکینسون میتوانند با هدف تقویت ماهیچهها و مفاصل که آنها را ثابت نگه میدارد، هماهنگی خود را افزایش دهند.
به افراد مبتلا به پارکینسون توصیه میشود حداقل ۲ تا ۳ روز در هفته فعالیتهای مربوط به تعادل را انجام دهند و بهتر است سالمند را تشویق کنید که در هر جلسه از این نوع ورزش های تعادلی حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه انجام دهند که حرکات تعادلی جزء آنها هستند.
* با سپاس از همکار محترمی که این مطلب را در اختیارمان قرار داد. |